Protokół Reh ACLa

 Protokół rehabilitacji przy zerwaniu wiązadła krzyżowo-przedniego (tzw ACL)

Więzadło zbudowane jest z:

błony włóknistej, ale również pokryte błoną maziową, dlatego leży na zewnątrz jamy stawowej. Więzadło ma budowę dwupęczkową – pęczki są niezależnie przyczepione do kości udowej i piszczelowej

Przyczepy ACLa:

Więzadło przyczepia się do wewnętrznej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej (przy jego brzegu tylnym). Biegnie skośnie w dół i przyśrodkowo. Końcowy przyczep znajduje się w polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej.

Funkcja ACLa:

połączenie kości udowej i piszczelowej

stabilizacja stawu, szczególnie w położeniach zgięciowych

 Również przez to że jest stabilizatorem, zapobiega ślizganiu się stawu podczas nagłych czynności zatrzymań czy zwrotów

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wi%C4%99zad%C5%82o_krzy%C5%BCowe_przednie


Objawy uszkodzenia ACLa:
• skręcenie stawu oraz przeprost stawu i powiązany z charakterystycznym odgłosem "pop" (zerwanie więzadła) - odciążać, odpoczywać , ograniczać ilość ruchu
• silny ból - schładzać
• obrzęk - schładzać + bandażowanie 

Badanie ACLa:

• wywiad (oglądanie + testy czynnościowe)
• RTG (możemy wykluczyć ewentualne złamania)
• USG lub/i MRI (uszkodzenia innych struktur, które często towarzyszą przy zerwaniu ACLa, takich jak łąkotka czy torebka stawowa)

____________________________________________________________________________

PROTOKÓŁ POSTEPOWANIA REHABILITACYJNEGO PO ZABIEGU REKONSTRUCYJNEGO WIĘZADŁO KTÓRE ZOSTAŁO ZERWANE

ETAP I   (0-2tyg)

• zmniejszenie obrzęku i dolegliwości bólowych - krioterapia na kolano (co3-4h na 15-20min)
• odzyskiwanie wyprostu w stawie kolanowym - terapia manualna (rozluźnienie mięśni)
• uzyskanie zgięcia 45 stopni w pierwszym tygodniu i 60 stopni w drugim tygodniu
• mobilizacja rzepki - nauka pacjenta
• ćwiczenia poprawiające zakres ruchu w stawie kolanowym
• priopriocepcja (czucie głębokie) w pozycjach leżących i siedzących

ETAP II   (3-6tyg)

Cel ćwiczeń w tym etapie:

• poprawa siły mięśniowej
• nauka prawidłowego chodu
• poprawa czucia głębokiego (w pozycji stojącej)

Pod koniec tego etapu:

• chodzenie bez asekuracji kul łokciowych
• wykonywanie ćwiczeń bez ortezy
• w 6tyg ćw w basenie, chód, bieganie
• kontynuacja ćwiczeń z I etapu 
• dalej stosowana krioterapia (okłady z lodu) z czasie bólu i po ćwiczeniach
• odpoczywać jak najczęściej z nogą uniesioną i wyprostowaną w kolanie

Nie należy !

• wykonywać ruchów rozciągających mięsnie tylnej grupy uda (np. skłony do podłogi z wyprostowanymi kolanami)
• prostować kolana siedząc na krawędzi krzesła i nie zakładać nogi na nogę

ETAP III   (6-12tyg)

• kontynuacja ćwiczeń z poprzednich etapów
• nauka naprzemiennego chodu po podłożu i po schodach
• osiągnąć zakres zgięcia w st kolanowym 120 stopni
• ćw na rowerze stacjonarnym (z delikatnym obciążeniem)

ETAP IV    (3-6msc)

Celem  ćwiczeń jest:

• uzyskanie pełnego zakresu ruchu st kolanowego
• uzyskanie dobrej siły i kontroli mięśniowej przez: 
• * trening biegowy (bieg przodem, bokiem, ćw zmiany kierunku, ćw hamowania)
• * propriocepcja 

Uwagi: Powrót do pełnej sprawność to min 6msc po zabiegu rekonstrukcji więzadła

______________________________________________________________________________

PROTOKÓŁ POSTEPOWANIA REHABILITACYJNEGO PO ZABIEGU REKONSTRUCYJNEGO WIĘZADŁO KTÓRE ZOSTAŁO ZERWANE

Przygotowanie przedoperacyjne: 

•  pełna ruchomość w stawie kolanowym 
•  brak obrzęku 
•  prawidłowy chód i kontrola mięśniowa 
•  przygotowanie psychiczne 
•  nauka ćwiczeń z zestawu ćwiczeń pooperacyjnych 

 0 – 2 tydzień:

•  nie należy przyspieszać tej fazy! 
• Odpoczynek, elewacja, chłodzenie w celu likwidacji symptomów klinicznych 
• kontrola wysięku i stanu zapalnego – stworzenie optymalnych warunków gojenia:
• masaż limfatyczny 
• chłodzenie stawu co 2 godziny przez 10 min 
• mobilizacje rzepki, profilaktyka konfliktu w SRU 
• uzyskanie maksymalnego biernego wyprostu 
• mini-zgięcia kolana (0 – 30°), zwiększanie zgięcia w zakresie tolerancji bólowej pacjenta (0 – 60°) 
• obciążanie w granicach tolerancji bólowej, pełne obciążanie możliwe po pierwszym tygodniu, ale nie później niż po trzecim 
• orteza na dzień tylko w przypadkach zalecanych przez lekarza oraz przy współistniejącym uszkodzeniu tylno – bocznej torebki stawu kolanowego. Orteza na noc w celu kontroli przeprostu 
• poprawa kontroli mięśniowej i propriocepcji: 
• ćwiczenia mięśni kulszowo – goleniowych, mięśni pośladkowych, przywodzicieli

3 – 5 tydzień: 

• przy bezbólowym obciążaniu kończyny, pełnym wyproście i prawidłowej kontroli mięśniowej – odstawienie kul 
• zakres ruchu zgięcia biernego: 0 – 130°, czynnego >90° 
• prawidłowa mobilność rzepki 
• prawidłowy chód 
• ćwiczenia równoważne, izometryczne mięśnia czworogłowego w CKC w zgięciu 30, 60 i 90° 
• ćwiczenia mięśni tylnej grupy uda z oporem 
• streching mięśni tylnej grupy uda, mięśni łydki, zginaczy stawu biodrowego 

5 – 6 tydzień: 

• uzyskanie maksymalnej mobilności kolana wyznacza termin rozpoczęcia wzmacniania mięśni 
• akcent na siłę mięśniową grupy kulszowo-goleniowej i mięśnia czworogłowego uda 
• ćwiczenia jednonóż – mini-zgięcia kolana 0 – 45° 
• ekscentryczne zgięcia z oporem 
• chodzenie tyłem 
• Slide Board, Aqua Jogging 

 7 – 8 tydzień: 

• trening interwałowy na rowerze stacjonarnym 
• trening siłowy w zamkniętym łańcuchu kinematycznym (CKC) np. wiosła 

9 – 12 tydzień: 

• faza powrotu funkcji: akcent na odzyskanie pełnej kontroli mięśniowej i czynnej stabilizacji stawu 
• dynamiczny trening równowagi i koordynacji 
• sensomotoryka jednonóż (piłki, poduszki sensomotoryczne, BOSU) 

 12 – 14 tydzień: 

• kontynuacja treningu siłowego, równoważnego i sensomotorycznego 
• lekki jogging na równej nawierzchni (do 9km/h) 
• skakanka 

 14 – 16 tydzień: 

• testy siły mięśniowej kwalifikujące do rozpoczęcia aktywności w terenie – min. 70% siły mięśniowej w KD operowanej: o jogging w terenie, sprinty o nauka zwrotów, hamowania, przyspieszania 

16 – 20 tydzień: 

• ACL ZE WZGLĘDU NA PRZEBUDOWĘ WIĘZADŁA – TE SAME OBCIĄŻENIA TRENINGOWE, NIE WIĘKSZE! 

 20 – 24 tydzień: 

• progresja obciążeń treningowych 
• bieg z nagłą, szybką zmianą kierunków 
• powrót do wykonywania specjalistycznych ćwiczeń (sprzed urazu) 
• przygotowanie do uprawiania sportu 

 Po 6 miesiącach: 

• powrót do uprawiania sportu: 
• testy kontroli nerwowo – mięśniowej: skok jednonóż, trójskok jednonóż, stanie na jednej nodze z zamkniętymi oczami. Różnica w testach: max. 20% pomiędzy nogami 
• wskazane sporty bezkontaktowe: bieganie, pływanie, kolarstwo, wioślarstwo itp. 
• niewskazane sporty: z elementami skrętnymi w stawie kolanowym: piłka nożna, tenis, piłka ręczna itp. 

 Po 9 – 12 miesiącach: 

• sporty kontaktowe i pozostałe, niewskazane we wcześniejszych etapach 
• wskazane jest pozostanie pod kontrolą lekarza i fizjoterapeuty przez ok. 2 lata. 

Pełny proces rehabilitacyjny trwa od min 6 msc do nawet 1 roku