Ścięgno Achillesa to największe, najsilniejsze i najczęściej uszkadzane ścięgno u człowieka. U sportowców zazwyczaj operowane.
Ścięgno Achillesa ma około 15cm długości, skręcone włókna (najbardziej 6cm od guza piętowego), obecne również jest ościęgno i kaletka piętowa
Objawy zerwania ścięgna Achillesa:
- nagły ból w okolicy ścięgna po urazie, któremu często towarzyszy trzask
- narastający obrzęk z krwawymi wylewami podskórnymi
- palpacyjnie wyczuwalna przerwa w przebiegu ścięgna
- osłabienie siły zgięcia podeszwowego stopu, czasami całkowite zniesienie tego ruchu
- niemożność stania na palcach
- objaw Thomsona - dodatni
Przyczyny urazu:
- wiek (rozmiar włókien), płeć (mężczyźni)
- przewlekłe przeciążenia
- mikrourazy
- leczenie farmakologiczne - "blokady"
- martwice cieplne - "przegrzanie"
- wcześniejsze urazy
- biomechanika stopy i st skokowego
- czynniki genetyczne
Mechanizm urazu (zerwanie ścięgna Achillesa):
- nagły wyprost w st kolanowym przy pełnym obciążeniu przodostopia
- nieoczekiwane, nagłe, niekontrolowane zgięcie grzbietowe w st skokowym
- gwałtowny impuls zgięcia grzbietowego przyłożony do zgiętej podeszwowo stopy
Rehabilitacja zerwania ścięgna Achillesa zależy czy zdecydujemy się na operację. Jeśli decyzja będzie że tak, chcemy na operację bo szybciej to będzie to około 6 miesięcy. A jeśli nie chcemy operacji, trzeba będzie więcej czasu poświęcić na leczenie nieoperacyjne czyli 12 miesięcy.
Czyli: leczenie operacyjne - 6msc, leczenie nieoperacyjne - 12msc
Leczenie NIEoperacyjne (12msc)
- gips w max zgięciu podeszwowym na okres 2tyg
- but ustawiony w max zgięciu podeszwowym (2-4tyg)
- obciążenie: 25% 2-4tyg / 50% 3-4tyg / 75% 4-5tyg / 100% 5-6tyg
2 – 8 tydzień
- Zakres aktywnego ruchu bez przekraczania pozycji neutralnej
- Ćwiczenia stawów kolanowych i biodrowych bez udziału stawów skokowych
- Ćwiczenia bez obciążenia kończyny urażonej
- Elektrostymulacja mięśni łydki przy uniesionej pięcie
- Stopniowe obciążanie kończyny w specjalnym bucie
- Ok. 8 tygodnia stopniowe zmniejszanie uniesienia pięty
8 – 16 tydzień –
- Zdjęcie buta ale ćwiczenia w miękkim stabilizatorze
- Zalecane jest ograniczenie chodzenia bez butów
- Stopniowe wprowadzanie ćwiczeń siłowych i kontroli motorycznej
- Stopniowe wchodzenie w FROM (granice tolerancji)
- Delikatne rozciąganie mięśni łydki
Leczenie operacyjne (6msc)
Leczenie operacyjne - zasady reh:
- mobilizacja blizny i tkanek w pobliżu rany pooperacyjnej (cel: zabieganie zrostom, poprawa trofiki gojących się tkanek)
- ustawienie i stabilizacja stopy (cel: lepsza mechanika Achillesa, stabilna podpora, szybsza i łatwiejsza reh)
- wczesne i pełne obciążanie jest zalecane! do granicy bólu, z utrzymaniem elewacji/ochrony kończyny przez 2tyg,, zwiększenie obciążania w miarę tolerancji (cel: krótszy okres używania kul, krótszy czas rehabilitacji, szybszy powrót do sportu)
- wczesna mobilizacja st skokowego (od 2tyg), czyli delikatne mobilizacje st skokowego, zgięcie podeszwowe bierne w pełnym zakresie, zgięcie grzbietowe czynne i bierne z pozycji neutralnej (cel: krótsza reh, szybszy powrót funkcji)
- wczesna funkcjonalna reh jest zalecana! delikatny trening izometryczny mm łydki, delikatne ćw koncentryczne mm łydki (cel: zapobieganie zanikom mięśniowym, zapobieganie zrostom)
Po 6tyg zaleca się kontrolne USG w celu określenia dojrzałości i pełności zrostu. Po tym okresie wprowadza sie pełen wachlarz ćwiczeń funkcjonalnych, wzmacniających w pełnych zakresach ruchu (w granicach tolerancji)