Bolesny łuk I

 Bolesny łuk I

Wykonywanie: Z  pozycji pośredniej wykonywanie jest biernie i czynne odwodzenie ramienia.

Interpretacja: Bóle przy odwodzeniu w zakresie między 60stopni i 120stopni świadczą o uszkodzeniu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego, które w tym czasie jest uciskane między guzkiem większym i wyrostkiem barkowym (zespół ciasnoty podbarkowej). Powyżej kąta 120stopni dolegliwości bólowe zwykle nie występują. W przypadku zajęcia stawu barkowo-obojczykowego dolegliwości bólowe występują przy odwodzeniu do kąta 140-180stopni.

W czasie badania czynnych i biernych ruchów można ominąć bolesny łuk, ponieważ kończyna górna w czasie odwodzenia ulega jednocześnie rotacji zewnętrznej, co zwiększa przestrzeń między wyrostkiem barkowym i przechodzącą pod nim chorą częścią ścięgna pierścienia rotatorów. W takich przypadkach zespół ciasnoty podbarkowej może nie występować w zakresie ruchu od 60 do 120stopni.

Przyczyną ciasnoty podbarkowej i bolesnego łuku mogą być oprócz całkowitych lub częściowych uszkodzeń pierścienia rotatorów obrzęki i zapalenia kaletek, zmiany na brzegu wyrostka barkowego oraz - rzadko - zwyrodnienie w stawie barkowo-obojczykowym.

Test draśnięcia Apleya

 Test draśnięcia Apleya

Wykonanie: Stojący pacjent powinien palcem wskazującym starać się osiągnąć leżący po przeciwnej stronie przyśrodkowy górny kąt łopatki.

Interpretacja: Pojawienie się dolegliwości bólowych nad pierścieniem rotatorów oraz brak możliwości osiągnięcia łopatki, który spowodowany jest ograniczeniem rotacji zewnętrznej i odwodzenia, świadczy o chorobie pierścienia rotatorów (przeważnie mięśnia nadgrzebieniowego) (różnicowania wymagają: zmiany zwyrodnieniowe stawu ramiennego i stawu barkowego obojczykowego, zwłóknienie torebki stawowej).

Objaw opadającego ramienia (drop-arm)

 Objaw opadającego ramienia

Wykonanie: U siedzącego chorego wyprostowane ramię jest biernie odwodzone do kąta około 90stopni. Pacjent powinien utrzymać tę pozycję bez podpierania, a następnie powoli opuścić kończynę.

Interpretacja: Osłabienie utrzymywania ramienia bez bólu lub z bólami albo jego nagłe opadnięcie świadczy o uszkodzeniu pierścienia rotatorów, które najczęściej spowodowane jest zmianami w mięśniu nadgrzebieniowym. Jeśli występuje tzw. zespół pozornego paraliżu, wówczas pacjent nie jest w stanie unieść kończyny. Ten ogólny objaw przemawia za całkowitym uszkodzeniem stożka rotatorów. 

Dodatni objaw opadającego ramienia może być również spowodowany przyczynami neurologicznymi. Z tego powodu konieczna jest dalsza diagnostyka (uszkodzenie nerwu podłopatkowego).

Przy zmianach patologicznych o charakterze przewlekłym degeneracyjnym w mięśniu nadgrzebieniowym objaw opadającego ramienia może być ujemny z powodu działania kompensacyjnego innych mięśni, szczególnie naramiennego. 

Niespecyficzny test mięśnia nadgrzebieniowego

 Niespecyficzny test mięśnia nadgrzebieniowego

Wykonanie: Pacjent w pozycji siedzącej powinien początkowo odwiedzione ramię do kąta 90stopni dalej odwodzić wbrew oporowi, jaki stwarza kończyna górna badającego ułożona na przedramieniu.

Interpretacja: Osłabienie przy odwodzeniu i/lub bóle świadczą o chorobie ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego.

Test odwodzenia i zewnętrznej rotacji (test Patte)

 Test odwodzenia i zewnętrznej rotacji

Wykonywanie: Ramię chorego odwodzi się do 90stopni i zgina do 30stopni. W tej pozycji można wykluczyć działanie mięśnia naramiennego w zakresie zewnętrznej rotacji. Pacjentowi polega się wbrew oporowi stawianemu przez rękę badającego dalej rotować na zewnątrz ramię.

Interpretacja: Brak czynnej rotacji zewnętrznej w pozycji odwiedzenia ramienia przemawia za uszkodzeniem ścięgna mięśnia podgrzebieniowego. Przy rotacji zewnętrznej przekraczającej 45stopni można ocenić funkcję mięśnia obłego mniejszego.

Objaw ułożeniowy ramienia w rotacji zewnętrznej (ERLS)

 Objaw ułożeniowy ramienia w rotacji zewnętrznej (ERLS = External Rotation Lag Sign)

Wykonanie: Pacjent siedzi plecami do badającego. Kończyna górna zgięta w stawie łokciowym do 90 stopni zostaje biernie odwiedziona do 20 stopni i submaksymalnie zrotowana zewnętrznie (nie maksymalnie, aby uniknąć działania elastycznego torebki stawowej). Pacjent zostaje poproszony o utrzymanie pozycji rotacji zewnętrznej.

Taki sam test można wykonać w pozycji 90 stopni odwiedzenia. Będzie on wówczas specyficzny dla mięśnia podgrzebieniowego, względnie obłego mniejszego.

Interpretacja: O uszkodzeniu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego świadczy brak możliwości utrzymania rotacji zewnętrznej w lekkim odwiedzeniu ramienia oraz "wracanie" do rotacji wewnętrznej. Jeśli test jest przeprowadzony w 90 stopniach odwiedzenia, to jest on bardzo czuły i specyficzny dla uszkodzenia mięśnia obłego mniejszego, o czym świadczy brak możliwości utrzymania ww. pozycji.

mięśnie goleni + mięśnie stopy (obrazki)

 

mięsień przywodziciel palucha

 mięsień przywodziciel palucha

Przyczep początkowy (Pp):

• głowa skośna - podstawy kości śródstopia od II do IV
• głowa poprzeczna - więzadła stawów śródstopno-paliczkowych palców III-IV

Przyczep końcowy (Pk):

• ścięgna obu głów przyczepiają się do boku od podstawy paliczka bliższego palca I

Funkcja mięśnia (F):

• przywodzi palec I
• podtrzymuje łuk poprzeczny stopy

mięsień zginacz krótki palucha

 mięsień zginacz krótki palucha

Przyczep początkowy (Pp):

• 
  powierzchnie podeszwowe kości sześciennej i kości klinowatej bocznej

Przyczep końcowy (Pk):

• obie strony podstawy paliczka bliższego palca I

Funkcja mięśnia (F):

• zgina paliczek bliższy palca I

mięsień odwodziciel palucha

 mięsień odwodziciel palucha

Przyczep początkowy (Pp):

• 
  guzek przyśrodkowy guza piętowego
• troczek zginaczy
• rozcięgno podeszwowe

Przyczep końcowy (Pk):

• przyśrodkowa strona podstawy
• paliczka bliższego palca I

Funkcja mięśnia (F):

• odwodzi i zgina palec I

mięsień zginacz długi palców

 mięsień zginacz długi palców

Przyczep początkowy (Pp):

• część przyśrodkowa powierzchni tylnej piszczeli poniżej kresy mięśnia płaszczkowatego

Przyczep końcowy (Pk):

• powierzchnie podeszwowe podstaw paliczków dalszych czterech bocznych palców

Funkcja mięśnia (F):

• zgina cztery boczne palce i zgina stopę w stawie skokowym górnym
• podtrzymuje łuk podłużny stopy

mięsień podkolanowy

 mięsień podkolanowy

Przyczep początkowy (Pp):

• powierzchnia boczna kłykcia bocznego kości udowej
• łąkotka boczna

Przyczep końcowy (Pk):

• powierzchnia tylna piszczeli powyżej kresy mięśnia płaszczkowatego

Funkcja mięśnia (F):

• słabo zgina kolano
• odblokowuje kolano przez obracanie kości udowej względem ustalonej piszczeli

mięsień płaszczkowaty

 mięsień płaszczkowaty

Przyczep początkowy (Pp):

• okolica tylna głowy strzałki bliższa 1/4 powierzchni tylnej strzałki, kresa mięśnia płaszczkowatego piszczeli

Przyczep końcowy (Pk):

• powierzchnia tylna kości piętowej przez ścięgno piętowe

Funkcja mięśnia (F):

• zgina stopę w stawie skokowym górnym
• stabilizuje podudzie względem stopy

mięsień trójgłowy łydki

 mięsień trójgłowy łydki = mięsień brzuchaty łydki + mięsień płaszczkowaty

Przyczep początkowy (Pp):

• 
  głowa boczna - boczna powierzchnia kłykcia bocznego kości udowej
• głowa przyśrodkowa - powierzchnia podkolanowa powyżej kłykcia przyśrodkowego kości udowej

Przyczep końcowy (Pk):

• powierzchnia tylna kości piętowej przez ścięgno piętowe

Funkcja mięśnia (F):

• zgina stopę w stawie skokowym górnym
• wspomaga zginanie stawu kolanowego
• unosi piętę podczas chodzenia

Test zerowej rotacji zewnętrznej (test mięśnia podgrzebieniowego)

 Test zerowej rotacji zewnętrznej (test mięśnia podgrzebieniowego).

Wykonanie: Test może być wykonany u chorego w pozycji siedzącej i stojącej. Najlepiej, jeżeli zostanie przeprowadzony obustronnie. Ramiona pacjenta zwisają wolno, stawy łokciowe są zginane do kąta 90 stopni, lecz nie przylegają bezpośrednio do tułowia. Badający układa swoje ręce na grzbietach rąk chorego. Pacjent proszony jest o zrotowanie na zewnątrz przedramion wbrew oporowi stawianemu przez ręce badającego.

Interpretacja: Bóle lub osłabienie rotacji zewnętrznej świadczą o chorobie mięśnia podgrzebieniowego. Osłabienie rotacji przemawia za jego uszkodzeniem, ponieważ w większości przypadków przerwanie mięśnia podgrzebieniowego nie sprawia dolegliwości bólowych.

Objaw Napoleona

 Objaw Napoleona

Wykonanie: Zadaniem pacjenta jest ułożenie obu rąk (z wyprosowanym nadgarstkiem i uciętym łokciem) na powłokach brzusznych i naciśnięcie z całych sił na brzuch z utrzymaniem stawów łokciowych z przodu.

Interpretacja: W prawidłowych warunkach występuje ruch stawów łokciowych w stronę brzuszną w następstwie napięcia mięśni podłopatkowych w odpowiedzi na opisany ruch.

U pacjentów z zerwaniem ścięgna mięśnia podłopatkowego ustalenie ramion pozostaje bez zmian lub u niektórych pacjentów zwraca uwagę zwiększona rotacja zewnętrzna. Dochodzi również do zgięcia nadgarstka.

Na podstawie kąta zgięcia nadgarstka możliwe jest stopniowanie uszkodzenia. Przy zgięciu nadgarstka do 90 stopni (rezultat pozytywny) zakłada się całkowicie zerwanie ścięgna mięśnia podłopatkowego. Jeśli zgięcie nadgarstka wynosi 30-60 stopni (rezultat pośredni), świadczy to o naderwaniu 2/3 górnych ścięgna.

mięsień strzałkowy długi

 mięsień strzałkowy długi

Przyczep początkowy (Pp):

• głowa i bliższe 2/3 powierzchni bocznej strzałki

Przyczep końcowy (Pk):

• okolica podeszwowa podstawy kości śródstopia I i kości klinowatej przyśrodkowej

Funkcja mięśnia (F):

• wywołuje ewersję stopy i słabo zgina stopę w stawie skokowym górnym

Test przytulania "na misia"

 Test przytulania "na misia".

Wykonanie: Pacjent układa rękę kończyny badanej na przeciwnym barku, palce wyprostowane do przodu. Pacjent próbuje utrzymać tę pozycję poprzez czynną rotację wewnętrzną. W tym czasie badający chwyta pacjenta za nadgarstek i próbuje oderwać rękę pacjenta w kierunku prostopadłym, wykonując jednocześnie rotację zewnętrzną.

Interpretacja: W przypadku naderwania ścięgna mięśnia podłopatkowego, a w szczególności jego górnej części, pacjent nie jest w stanie utrzymać ręki na przeciwnym barku. Na dysfunkcję mięśnia wskazują również dolegliwości bólowe lub osłabienie siły w porównaniu ze stroną zdrową.

mięsień PROSTOWNIK DŁUGI PALCÓW

 mięsień prostownik długi palców

Przyczep początkowy (Pp):

• kłykieć boczny piszczeli
• bliższe 3/4 powierzchni przedniej błony międzykostnej goleni i strzałki

Przyczep końcowy (Pk):

• paliczki środkowe i dalsze czterech bocznych palców

Funkcja (F):

• prostuje cztery boczne palce
• prostuje stopę w stawie skokowym górnym

mięsień PISZCZELOWY PRZEDNI

 mięsień piszczelowy przedni

Przyczep początkowy (Pp):

• kłykieć boczny kości piszczelowej
• bliższa połowa okolicy bocznej piszczeli
• błona międzykostna goleni

Przyczep końcowy (Pk):

• część przyśrodkowa powierzchni podeszwowej kości klonowatej i podstawy kości śródstopia I

Funkcja (F):

• prostuje stopę w stawie skokowym górnym i wywołuje inwersję stopy

Objaw oderwania ręki od brzucha. Bark i staw ramienny

 Objaw oderwania ręki od brzucha

Wykonanie: Ręka pacjenta układa jest na brzuchu tak, aby nadgarstek pozostał prosty, a ramię ułożone było w lekkim zgięciu i rotacji wewnętrznej. Zadaniem pacjenta jest utrzymanie tej pozycji.

Interpretacja: Objaw jest pozytywny, jeśli pacjent nie potrafi utrzymać zadanej pozycji i dłoń odrywa się od brzucha. W przypadku izolowanego częściowego naderwania mięśnia podłopatkowego test jest pozytywny z powodu przewagi siły rotatorów zewnętrznych ramienia.

Test ucisku brzucha. Bark i staw ramienny.

 Test ucisku brzucha

Wykonanie: Badanie wykonuje się u chorego stojącego. Jego przedramię przy zgiętym stawie łokciowym układa się na ścianie brzucha. Pacjentowi poleca się ucisnąć z całej siły brzuch.

Interpretacja: W przypadku uszkodzenia ścięgna mięśnia podłopatkowego dochodzi do zaburzenia rotacji wewnętrznej ramienia. Staw łokciowy na skutek działania mięśnia najszerszego grzbietu i obłego większego przemieszcza się bocznie i grzbietowo. Dodatkowo obserwuje się zgięcie nadgarstka.

Objaw ułożeniowy ramienia w rotacji wewnętrznej

 Objaw ułożeniowy ramienia w rotacji wewnętrznej. (IRLS, Internal Rotation Lag Sign)

Wykonanie: Pacjent stoi plecami do badającego, który biernie wykonuje wyprost i maksymalną rotację wewnętrzną ramienia pacjenta i zakłada je "za plecy". Maksymalna rotacja wewnętrzna wykorzystuje właściwości elastyczne torebki stawowej. Następnie pacjent powinien utrzymać rotację wewnętrzną.

Interpretacja: W przypadku naderwania ścięgna mięśnia podłopatkowego pacjent nie jest w stanie utrzymać pozycji submaksymalnej rotacji wewnętrznej. Ramię osuwa się i układa na plechach. Test ten sprawdza w szczególności dogłowowe części ww. ścięgna.

Test mięśnia podłopatkowego

 Test mięśnia podłopatkowego

Wykonanie: Test ten po odwiedzeniu może być stosowany do oceny mięśnia nadgrzebieniowego. Przy nie w pełni zbliżonym do tułowia stawie łokciowym porównuje się w obu stawach ramiennych bierną rotację zewnętrzną, a następnie czynną rotację wewnętrzną wbrew oporowi.

Interpretacja: Zwiększona w porównaniu z drugą stroną, bierna bezbolesna rotacja zewnętrzna oraz zmniejszenie siły rotacji wewnętrznej świadczy o izolowanym uszkodzeniu ścięgna mięśnia podłopatkowego.

Naderwanie mięśnia podłopatkowego objawia się osłabieniem siły rotacji wewnętrznej oraz dolegliwościami bólowymi. Osłabienie siły z niewielkimi dolegliwościami bólowymi świadczy raczej o przerwaniu; przy większych bólach w większości przypadków różnicowanie między naderwaniem ścięgna a tendinopatią nie jest trudne.

mięsień DWUGŁOWY UDA

 mięsień dwugłowy uda

Przyczep początkowy (Pp):

• głowa długa: guz kulszowy
• głowa krótka: kresa chropowata, grzebień nadkłykciowy boczny kości udowej

Przyczep końcowy (Pk):

• boczna część głowy strzałki

Funkcja mięśnia (F):

• zgina i obraca podudzie na zewnątrz
• prostuje udo w stawie biodrowym

mięsień PÓŁBŁONIASTY

 mięsień półbłoniasty

Przyczep początkowy (Pp):

• guz kulszowy

Przyczep końcowy (Pk):

• część tylna kłykcia przyśrodkowego piszczeli

Funkcja mięśnia (F):

• zgina goleń
• prostuje udo

mięsień PÓŁŚCIĘGNISTY

 mięsień półścięgnisty

Przyczep początkowy (Pp):

• guz kulszowy

Przyczep końcowy (Pk):

• część górna powierzchni przyśrodkowej piszczeli

Funkcja mięśnia (F):

• zgina goleń
• prostuje udo w stawie biodrowym

mięsień PRZYWODZICIEL KRÓTKI

 mięsień przywodziciel krótki

Przyczep początkowy (Pp):

• trzon i gałąź dolna kości łonowej

Przyczep końcowy (Pk):

• kresa grzebieniowa i odcinek bliższy kresy chropowatej kości udowej

Funkcja mięśnia (F):

• przywodzi udo w stawie biodrowym
• słabo zgina udo

mięsień PRZYWODZICIEL WIELKI

 mięsień przywodziciel wielki

Przyczep początkowy (Pp):

• 
  część przywodząca: gałąź dolna kości łonowej, gałąź kości kulszowej
• część kulszowo-goleniowa: guz kulszowy

Przyczep końcowy (Pk):

• część przywodząca: guzowatość pośladkowa, kresa chropowata, kresa nadkłykciowa przyśrodkowa
• część kulszowo-goleniowa: guzek przywodzicieli kości udowej

Funkcja mięśnia (F):

• część przywodząca: przywodzi i zgina udo
• część kulszowo-goleniowa: zgina udo

mięsień PRZYWODZICIEL DŁUGI

 mięsień przywodziciel długi

Przyczep początkowy (Pp):

• trzon kości łonowej poniżej grzebienia łonowego

Przyczep końcowy (Pk):

• środkowy odcinek kresy chropowatej kości udowej

Funkcja mięśnia (F):

• przywodzi udo w stawie biodrowym

mięsień SMUKŁY

 mięsień smukły

Przyczep początkowy (Pp):

• trzon i gałąź dolna kości łonowej

Przyczep końcowy (Pk):

• górna część powierzchni przyśrodkowej piszczeli

Funkcja mięśnia (F):

• przywodzi udo
• zgina i obraca do wewnątrz podudzie

mięsień GRZEBIENIOWY

 mięsień grzebieniowy

Przyczep początkowy (Pp):

• gałąź górna kości łonowej

Przyczep końcowy (Pk):

• kresa grzebieniowa kości udowej

Funkcja mięśnia (F):

• przywodzi i zgina udo w stawie biodrowym