Co to jest KOMÓRKA?
To podstawowa jednostka budulcowa i funkcjonalna dla każdego organizmu.
Jest najmniejszą jednostką zdolną zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich jak przemiana materii, wzrost i rozmnażanie)
Materiał zapasowy glikogenu
Przykładowe komórki: woda, węglowodany, białka, tłuszcze oraz kwasy nukleinowe.
Budowa KOMÓRKI:
- Lizosomy
- Cytoplazma
- Mitochondriom
- Błona komórkowa
- Układ Golgiego
- Rybosomy
- Jądro komórkowe
Kształty komórek:
b) Dyskoidalny (krwinki czerwone)
c) Rozgałęziony (komórki nerwowe)
d) Sześcienny (komórki nerkowe)
Błona komórkowa:
- zbudowana jest głównie z cząsteczek fosfolipidów i glikolipidów zwróconych hydrofilowymi główkami na zewnątrz, a hydrofobowymi ogonkami do środka błony.
- Cząsteczki białek mogą na wylot przebijać dwuwarstwę lipidową – białka integralne, lub wnikać w nią na pewna głębokość – białka peryferyjne (powierzchniowe).
- Pełnią one m.in. funkcję kanałów jonowych i przenośników.
* Kanały jonowe to otwory, którymi jony i inne małe cząsteczki przenikają z jednej strony błony na drugą.
* Przenośniki to struktury , które wyłapują cząsteczki określonych związków chemicznych po jednej stronie błony, tworzą z nimi krótkotrwale kompleksy i przenoszą na druga stronę błony.
* Błony pełnia w komórce funkcję barierową, działają selektywnie.
* Osmoza – woda przenika do roztworu o większym stężeniu (hipertonicznego), aż do wyrównania stężeń po obu stronach błony.
Cytoplazma (cytozyl)
Mitochondria
- Miejsce syntezy ATP
- Mitochondria samopowielają się posługując się własnym DNA
- Geny zawarte w tym DNA pochodzą tylko od matki
- Szczególnie duża ich liczba występuje w
komórkach odznaczających się intensywnym metabolizmem (np. w komórkach m. sercowego)
Rybosomy
- To drobne ziarnistości zbudowane za RNA i białka;
- Występują w cytoplazmie i mitochondriach; mogą występować w stanie wolnym lub w połączeniu z błonami komórkowymi
- Zbudowane są z dwóch podjednostek (małej i dużej), które mogą się czasowo rozłączać.
- Biorą udział w biosyntezie białek (translacja)
Lizosomy
- Są małymi wypełnionymi enzymami trawiennymi woreczkami;
- Enzymy w nich zawarte rozkładają cząsteczki złożonych subst. (lipidów, białek, węglowodanów i kw. nukleinowych);
- W przypadku braków energetycznych mogą rozkładać organelle, umożliwiając wykorzystanie ich składników jako źródła energii;
- Degradują wchłonięte przez komórkę, cząsteczki obcych substancji;
- Prowadzą do „samo-zniszczenia” komórki po jej obumarciu.
Aparat Golgiego
- Zbudowany jest z jednobłoniastych, spłaszczonych po środku i rozdętych na brzegach cystern (na skutek wypełnienia produktami komórkowymi);
- Cysterny te układają się w stosy – diktiosomy (5-7 cystern), od których odrywają się liczne pęcherzyki;
- Układ Golgiego działa jak aparat do przetwarzania, sortowania i modyfikowania białek.
Jądro komórkowe
- Jest najłatwiej wyróżnianą organellą komórkową.
- Zewnętrzna błona otoczki jądrowej połączona jest z ER (retikulum endoplazmatyczne), a na jej powierzchni od strony cytoplazmy występują rybosomy.
- Wnętrze jądra wypełnia roztwór koloidalny zwany kariolimfą, w niej znajduje się chromatyna i jedno lub kilka jąderek;
- Z reguły jest kuliste lub owalne;
- Zawiera prawie cały materiał genetyczny komórki;
- Pełni funkcję centrum informacyjnego, uczestnicząc w procesach dziedziczenia i ekspresji informacji genetycznej.
BARDZO WAŻNE - każdy biolog o to pyta ;)
Podział komórki
Co to jest HOMEOSTAZA?
HOMEOSTAZA- sub. zbudowana z fosfolipidów i glikogenu.
I na koniec - cykl życiowy komórki - też BARDZO WAŻNE
